Jesień jest porą roku, podczas której przyroda przygotowuje
się do ciężkiego czasu zimowego kiedy warunki są wyjątkowo trudne a o
pożywienie nie łatwo. Dotyczy to również roślin. Stąd też zjawisko, z którym
właśnie jesień nam wszystkim się kojarzy.
Strategie przetrwania
Rośliny jednoroczne załatwiają sprawę szybko. Na wiosnę
intensywnie się rozwijają, kwitną i wytwarzają nasiona zdolne do przetrwania
zimy by wiosną wykiełkować.
Cebule i bulwy intensywnie rozwijają część podziemną gdzie
magazynują energię natomiast część nadziemna odpowiedzialna za dostarczanie
składników odżywczych pochodzących z procesu fotosyntezy jesienią po prostu
obumiera.
Rośliny wieloletnie nie mogąc schować się pod ziemię na
drodze ewolucji wykształciły jeszcze
inną strategię na przetrwanie zimy. I tu można zadać pytanie:
Dlaczego drzewa zrzucają liście?
Zrzucając liście drzewo może przetrwać niedostatek wody
objawiający się tzw. suszą fizjologiczną (woda w glebie jest lecz nie może być
pobrana z powodu niskich temperatur). Zatrzymany zostaje proces transpiracji
czyli czynnego parowania wody z powierzchni liścia przez co zmniejsza się
zapotrzebowanie rośliny. Zmiany zachodzące w liczbie godzin naświetlania i
średniej dobowej temperaturze informują drzewo o tym aby weszło w stan
spoczynku.
Złota jesień
Skąd ta paleta barw? Otóż w okresie wegetacyjnym liście mają
barwę zieloną z powodu występującego w nich chlorofilu. Jesienią zachodzą
procesy, podczas których chlorofil ulega rozkładowi a naszym oczom ukazują się
ukryte do tej pory inne barwniki jakimi są ksantofile (żółty), antocyjanidyny
(czerwony) i karoteny (pomarańczowy).
Jak przetrwać zimę?
Podczas procesu rozkładu chlorofilu powstają składniki
odżywcze (cukry i tłuszcze), które roślina cofa i transportuje do tkanek. W ten
sposób drzewo staje się odporniejsze na mrozy. U podstawy ogonka liściowego
tworzy się tzw. warstwa odcinająca, która korkowaciejąc powoduje odpadnięcie
liścia i chroni miejsce przytwierdzenia liścia do pędu.
Zgromadzona energia pozwala przetrwać zimę i na wiosnę jest
niezbędna do wytworzenia nowego listowia i kwiatów.