sobota, 20 października 2012

Jesień? Jak to tak?


Jesień jest porą roku, podczas której przyroda przygotowuje się do ciężkiego czasu zimowego kiedy warunki są wyjątkowo trudne a o pożywienie nie łatwo. Dotyczy to również roślin. Stąd też zjawisko, z którym właśnie jesień nam wszystkim się kojarzy.

Strategie przetrwania

Rośliny jednoroczne załatwiają sprawę szybko. Na wiosnę intensywnie się rozwijają, kwitną i wytwarzają nasiona zdolne do przetrwania zimy by wiosną wykiełkować.
Cebule i bulwy intensywnie rozwijają część podziemną gdzie magazynują energię natomiast część nadziemna odpowiedzialna za dostarczanie składników odżywczych pochodzących z procesu fotosyntezy jesienią po prostu obumiera.
Rośliny wieloletnie nie mogąc schować się pod ziemię na drodze ewolucji wykształciły jeszcze inną strategię na przetrwanie zimy. I tu można zadać pytanie:

Dlaczego drzewa zrzucają liście?

Zrzucając liście drzewo może przetrwać niedostatek wody objawiający się tzw. suszą fizjologiczną (woda w glebie jest lecz nie może być pobrana z powodu niskich temperatur). Zatrzymany zostaje proces transpiracji czyli czynnego parowania wody z powierzchni liścia przez co zmniejsza się zapotrzebowanie rośliny. Zmiany zachodzące w liczbie godzin naświetlania i średniej dobowej temperaturze informują drzewo o tym aby weszło w stan spoczynku.

Złota jesień

Skąd ta paleta barw? Otóż w okresie wegetacyjnym liście mają barwę zieloną z powodu występującego w nich chlorofilu. Jesienią zachodzą procesy, podczas których chlorofil ulega rozkładowi a naszym oczom ukazują się ukryte do tej pory inne barwniki jakimi są ksantofile (żółty), antocyjanidyny (czerwony) i karoteny (pomarańczowy).
Jak przetrwać zimę?

Podczas procesu rozkładu chlorofilu powstają składniki odżywcze (cukry i tłuszcze), które roślina cofa i transportuje do tkanek. W ten sposób drzewo staje się odporniejsze na mrozy. U podstawy ogonka liściowego tworzy się tzw. warstwa odcinająca, która korkowaciejąc powoduje odpadnięcie liścia i chroni miejsce przytwierdzenia liścia do pędu.
Zgromadzona energia pozwala przetrwać zimę i na wiosnę jest niezbędna do wytworzenia nowego listowia i kwiatów.